Quyền sở hữu trí tuệ bao gồm những gì?

Giải thích pháp luật Đàm Như | Thứ hai, 25/09/2023

Mục lục

Quyền sở hữu trí tuệ bao gồm những loại quyền nào? Liệu quyền này có bị giới hạn hay không? Dựa vào đâu để xác lập quyền sở hữu trí tuệ? Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ như thế nào? Cùng chúng tôi làm rõ các nội dung trong bài viết dưới đây.

1. Cơ sở pháp lý

Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi, bổ sung 2022
Các văn bản hướng dẫn thi hành có liên quan

2. Quyền sở hữu trí tuệ là gì? Bao gồm các quyền nào?

Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 sửa đổi, bổ sung năm 2022 giải thích:

“1. Quyền sở hữu trí tuệ là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tài sản trí tuệ, bao gồm quyền tác giả và quyền liên quan đến quyền tác giả, quyền sở hữu công nghiệp và quyền đối với giống cây trồng.”

Tại các khoản 2, 3, 4, 5 Điều này tiếp tục giải thích các quyền cụ thể thuộc quyền sở hữu trí tuệ như sau:

“2. Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu.
3. Quyền liên quan đến quyền tác giả (sau đây gọi là quyền liên quan) là quyền của tổ chức, cá nhân đối với cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa.
4. Quyền sở hữu công nghiệp là quyền của tổ chức, cá nhân đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, nhãn hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn địa lý, bí mật kinh doanh do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu và quyền chống cạnh tranh không lành mạnh.
5. Quyền đối với giống cây trồng là quyền của tổ chức, cá nhân đối với giống cây trồng mới do mình chọn tạo hoặc phát hiện và phát triển hoặc được hưởng quyền sở hữu.”

Như vậy, quyền sở hữu trí tuệ là quyền pháp lý được cấp cho người hoặc tổ chức sở hữu hoặc tạo ra một sáng chế, tác phẩm nghệ thuật, hoặc tri thức sáng tạo khác. Quyền sở hữu trí tuệ bao gồm các loại quyền khác nhau như quyền tác giả, quyền nhãn hiệu, quyền bằng sáng chế, quyền thiết kế công nghiệp, quyền thương mại bí mật và nhiều quyền khác.

Ví dụ về quyền tác giả: Đây là quyền của người tạo ra tác phẩm nghệ thuật, như sách, nhạc, hình ảnh, phim ảnh, và phần mềm. Người tác giả có quyền kiểm soát việc sao chép, phân phối, trình diễn và sử dụng tác phẩm của họ.

3. Căn cứ xác lập, phát sinh quyền sở hữu trí tuệ là gì?

Tuỳ từng đối tượng quyền sở hữu trí tuệ pháp luật quy định về căn cứ xác lập, phát sinh quyền khác nhau. Tại Điều 6 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi, bổ sung 2022 quy định:

“1. Quyền tác giả phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định, không phân biệt nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã công bố hay chưa công bố, đã đăng ký hay chưa đăng ký.
2. Quyền liên quan phát sinh kể từ khi cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa được định hình hoặc thực hiện mà không gây phương hại đến quyền tác giả.
3. Quyền sở hữu công nghiệp được xác lập như sau:
a) Quyền sở hữu công nghiệp đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, nhãn hiệu được xác lập trên cơ sở quyết định cấp văn bằng bảo hộ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo thủ tục đăng ký quy định tại Luật này hoặc công nhận đăng ký quốc tế theo điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.
Quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu nổi tiếng được xác lập trên cơ sở sử dụng, không phụ thuộc vào thủ tục đăng ký.
Quyền sở hữu công nghiệp đối với chỉ dẫn địa lý được xác lập trên cơ sở quyết định cấp văn bằng bảo hộ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo thủ tục đăng ký quy định tại Luật này hoặc theo điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên;
b) Quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại được xác lập trên cơ sở sử dụng hợp pháp tên thương mại đó;
c) Quyền sở hữu công nghiệp đối với bí mật kinh doanh được xác lập trên cơ sở có được một cách hợp pháp bí mật kinh doanh và thực hiện việc bảo mật bí mật kinh doanh đó;
d) Quyền chống cạnh tranh không lành mạnh được xác lập trên cơ sở hoạt động cạnh tranh trong kinh doanh.
4. Quyền đối với giống cây trồng được xác lập trên cơ sở quyết định cấp Bằng bảo hộ giống cây trồng của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo thủ tục đăng ký quy định tại Luật này.”

Như vậy, có thể thấy rằng, đối với quyền tác giả, quyền liên quan thì căn cứ xác lập, bảo hộ là tự động, nghĩa là không bắt buộc phải đăng ký bảo hộ tại cơ quan có thẩm quyền. Còn đối với quyền sở hữu công nghiệp, quyền đối với giống cây trồng được xác lập trên cơ sở có đăng ký và được cấp Văn bằng, chứng chỉ của cơ quan có thẩm quyền. Ví dụ: Bằng sáng chế, Bằng bảo hộ giống cây trồng,…

4. Quyền sở hữu trí tuệ có bị giới hạn bảo hộ không?

Tại Điều 7 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 sửa đổi, bổ sung năm 2022 quy định:

“1. Chủ thể quyền sở hữu trí tuệ chỉ được thực hiện quyền của mình trong phạm vi và thời hạn bảo hộ theo quy định của Luật này.
2. Việc thực hiện quyền sở hữu trí tuệ không được xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và không được vi phạm quy định khác của pháp luật có liên quan. Tổ chức, cá nhân thực hiện quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam không được ngăn chặn, cản trở việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca.
3. Trong trường hợp nhằm bảo đảm mục tiêu quốc phòng, an ninh, dân sinh và các lợi ích khác của Nhà nước, xã hội quy định tại Luật này, Nhà nước có quyền cấm hoặc hạn chế chủ thể quyền sở hữu trí tuệ thực hiện quyền của mình hoặc buộc chủ thể quyền sở hữu trí tuệ phải cho phép tổ chức, cá nhân khác sử dụng một hoặc một số quyền của mình với những điều kiện phù hợp; việc giới hạn quyền đối với sáng chế thuộc bí mật nhà nước được thực hiện theo quy định của Chính phủ.”

Như vậy, trong trường hợp nêu trên thì việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ sẽ phần nào bị hạn chế.

5. Dịch vụ bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ tại Phan Law Vietnam

Nếu bạn đang tìm kiếm đơn vị cung cấp dịch vụ đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ nhanh và tiết kiệm chi phí nhất thì Phan Law Vietnam chính là lựa chọn tốt nhất bởi: