Xử lý hành vi vi phạm bản quyền phần mềm

Với lệnh tìm kiếm phần mềm trên Internet, người dùng có thể dễ dàng tải về bất cứ phần mềm nào mình muốn. Hành vi vi phạm bản quyền phần mềm đang diễn ra mạnh và khó kiểm soát. Do đó, cần nâng cao hiểu biết các quy định pháp lý để bảo vệ quyền tác giả phần mềm trước những hành vi xâm phạm.

Hành vi vi phạm bản quyền phần mềm xác định như thế nào?

Hành vi xâm phạm bản quyền phần mềm gồm các hành vi chiếm đoạt, mạo danh tác giả, công bố, phân phối tác phẩm mà không được phép của tác giả,…cụ thể theo quy định tại Điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bổ sung năm 2009, 2019, những hành vi xâm phạm gồm:

• Chiếm đoạt bản quyền phần mềm;
• Mạo danh tác giả;
• Công bố phần mềm, phân phối phần mềm mà không được sự cho phép của tác giả; Sửa chữa tác phẩm, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm gây phương hại đến tác giả;
• Sao chép phần mềm mà không được sự cho phép;
• Làm tác phẩm phái sinh khi chưa được sự cho phép;
• Sử dụng phần mềm mà không được sự cho phép của chủ sở hữu, không trả tiền nhuận bút, tiền thù lao hay bất kỳ quyền lợi vật chất khác;
• Cố ý xóa, thay đổi thông tin quản lý quyền dưới hình thức điện tử,…

Thực hiện quyền tự bảo vệ bản quyền phần mềm như thế nào?

Khi phát hiện ra phần mềm của mình bị xâm phạm, bạn có quyền áp dụng các biện pháp sau đây để bảo vệ:

• Áp dụng biện pháp công nghệ;
• Yêu cầu chấm dứt hành vi xâm phạm, xin lỗi công khai, cải chính công khai và bồi thường thiệt hại;
• Yêu cầu cơ quan có thẩm quyền áp dụng các biện pháp xử lý hành vi xâm phạm;
• Nộp đơn khởi kiện để yêu cầu bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp.

Xử lý xâm phạm bản quyền phần mềm như thế nào?

Tùy theo tính chất, mức độ của hành vi xâm phạm mà xử lý bằng biện pháp dân sự, hành chính hoặc hình sự. Cụ thể như sau:

Trường hợp 1: Xử lý dân sự

Được áp dụng theo yêu cầu của chủ thể quyền sở hữu phần mềm hoặc của tổ chức, cá nhân bị thiệt hại do hành vi xâm phạm gây ra, kể cả khi hành vi đó đã hoặc đang bị xử lý hành chính hoặc hình sự.

Tòa án áp dụng các biện pháp dân sự sau đây để xử lý chủ thể có hành vi xâm phạm bản quyền:

• Yêu cầu chấm dứt hành vi xâm phạm;
• Yêu cầu xin lỗi công khai, cải chính công khai;
• Thực hiện nghĩa vụ dân sự;
• Bồi thường thiệt hại;
• Tiêu huỷ hoặc buộc phân phối hoặc đưa vào sử dụng không nhằm mục đích kinh doanh.

Trường hợp 2: Xử lý hành chính

Được áp dụng theo yêu cầu của chủ thể quyền sở hữu phần mềm, tổ chức, cá nhân bị thiệt hại hoặc chủ thể phát hiện ra hành vi xâm phạm hoặc do cơ quan có thẩm quyền phát hiện ra.

Những hành vi xâm phạm sau đây sẽ bị xử phạt hành chính:

• Gây thiệt hại đến người tiêu dùng hoặc đến cả xã hội;
• Tiếp tục có hành vi xâm phạm mặc dù đã được chủ thể bản quyền thông báo chấm dứt hành vi đó;
• Sản xuất, nhập khẩu, vận chuyển, buôn bán phần mềm giả mạo hoặc giao cho người khác thực hiện sản xuất, nhập khẩu, vận chuyển, buôn bán phần mềm giả mạo.

Trường hợp 3: Xử lý hình sự

Được áp dụng trong trường hợp hành vi đó có yếu tố cấu thành tội phạm theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Hành vi vi phạm bị áp dụng chế tài hình sự khi đủ 3 yếu tố sau:

Thứ nhất, về hành vi vi phạm

Không được sự cho phép của chủ thể có quyền mà cố ý thực hiện một trong các hành vi sau đây:

• Sao chép tác phẩm;
• Phân phối bản sao phần mềm đến công chúng.

Thứ hai, về hậu quả

Xâm phạm quyền tác giả phần mềm đang được bảo hộ tại Việt Nam, thu lợi bất chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại cho chủ sở hữu, tác giả quyền tác giả từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.

Thứ ba, mối quan hệ giữa hành vi và hậu quả

Hành vi xâm phạm quyền tác giả phần mềm phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra hậu quả cho tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả.