Bảo hộ tác phẩm viết bằng quyền tác giả
Tác phẩm viết là sản phẩm của hoạt động sáng tạo nghệ thuật, là một tài sản trí tuệ nên các tác phẩm này cần được pháp luật bảo hộ. Chủ sở hữu hoặc tác giả của tác phẩm đó có thể đăng ký bảo hộ tác phẩm viết của mình.
Khái niệm “tác phẩm viết” không được định nghĩa trong Luật SHTT nhưng ta có thể hiểu nôm na, tác phẩm viết là các tác phẩm văn học, bài hát, bài thơ tiểu thuyết… được thể hiện bằng chữ viết, đem lại giá trị về tinh thần, vật chất cho chính tác giả, ngoài ra nó còn là những sản phẩm phục vụ người khác.
Tác phẩm viết là một trong các loại hình được bảo hộ quyền tác giả vì vậy có thể bảo hộ tác phẩm viết bằng quyền tác giả. Và theo điều 18 Luật SHTT 2005; sửa đổi, bổ sung 2009, quyền tác giả bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản, cụ thể như sau:
“Điều 19. Quyền nhân thân
Quyền nhân thân bao gồm các quyền sau đây:
- Đặt tên cho tác phẩm;
- Đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm; được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng;
- Công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm;
- Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả.
Điều 20. Quyền tài sản
Quyền tài sản bao gồm các quyền sau đây:
a) Làm tác phẩm phái sinh;
b) Biểu diễn tác phẩm trước công chúng;
c) Sao chép tác phẩm;
d) Phân phối, nhập khẩu bản gốc hoặc bản sao tác phẩm;
đ) Truyền đạt tác phẩm đến công chúng bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào khác;
e) Cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính.
Các quyền quy định tại khoản 1 Điều này do tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ.
Tổ chức, cá nhân khi khai thác, sử dụng một, một số hoặc toàn bộ các quyền quy định tại khoản 1 Điều này và khoản 3 Điều 19 của Luật Sở hữu trí tuệ phải xin phép và trả tiền nhuận bút, thù lao, các quyền lợi vật chất khác cho chủ sở hữu quyền tác giả.”
Trong đó: Quyền đặt tên cho tác phẩm; đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm; được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng và quyền bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả được bảo hộ vô thời hạn.
Khi phát hiện hành vi vi phạm quyền tác giả, pháp luật Việt nam đã quy định các chế tài xử lý bao gồm: Các biện pháp dân sự, hành chính và cả hình sự. Tùy thuộc vào hành vi, mức độ vi phạm mà áp dụng các biện pháp phù hợp.
Tóm lại, sản phẩm viết cũng là sản phẩm của quá trình sáng tạo, mang lại ý nghĩa cho cộng đồng nên rất cần được bảo hộ. Theo pháp luật Việt Nam, có thể bảo hộ tác phẩm viết bằng quyền tác giả. Khi được bảo hộ quyền tác giả, tác giả của tác phẩm viết sẽ được bảo hộ quyền nhân thân và quyền tài sản.