Phần mềm máy tính có được bảo hộ như sáng chế?

Theo khoản 1 Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009, chương trình máy tính là một trong những tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học được bảo hộ quyền tác giả. Vậy ngoài bảo hộ phần mềm máy tính bằng quyền tác giả, chương trình máy tính còn có thể được bảo hộ như sáng chế hay không?

Khoản 1 Điều 22 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009 quy định: “Chương trình máy tính là tập hợp các chỉ dẫn được thể hiện dưới dạng các lệnh, các mã, lược đồ hoặc bất kỳ dạng nào khác, khi gắn vào một phương tiện mà máy tính đọc được, có khả năng làm cho máy tính thực hiện được một công việc hoặc đạt được một kết quả cụ thể. Chương trình máy tính được bảo hộ như tác phẩm văn học, dù được thể hiện dưới dạng mã nguồn hay mã máy”. Theo quy định này, chương trình máy tính sẽ được bảo hộ như một tác phẩm văn học.

Mặt khác, chương trình máy tính cũng đáp ứng được yêu cầu về có khả năng áp dụng công nghiệp của một sáng chế được bảo hộ nhưng theo Điều 59 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009 quy định đối tượng không được bảo hộ với danh nghĩa sáng chế bao gồm:

“Điều 59. Đối tượng không được bảo hộ với danh nghĩa sáng chế

Các đối tượng sau đây không được bảo hộ với danh nghĩa sáng chế:

• Phát minh, lý thuyết khoa học, phương pháp toán học;
• Sơ đồ, kế hoạch, quy tắc và phương pháp để thực hiện các hoạt động trí óc, huấn luyện vật nuôi, thực hiện trò chơi, kinh doanh; chương trình máy tính;
• Cách thức thể hiện thông tin;
• Giải pháp chỉ mang đặc tính thẩm mĩ;
• Giống thực vật, giống động vật;
• Quy trình sản xuất thực vật, động vật chủ yếu mang bản chất sinh học mà không phải là quy trình vi sinh;
• Phương pháp phòng ngừa, chẩn đoán và chữa bệnh cho người và động vật.”

Như vậy khoản 2 điều 59 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009 đã nêu rõ chương trình máy tính không là đối tượng được bảo hộ dưới danh nghĩa sáng chế.

Phần mềm máy tính có được bảo hộ như sáng chế? – Ảnh PLV

Tuy nhiên theo quy chế thẩm định đơn đăng ký sáng chế (ban hành kèm theo Quyết định số 487/QĐ-SHTT ngày 31/3/2010 của Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ do Cục SHTT Việt Nam ban hành) lại có quy định: “Mặc dù chương trình máy tính thuộc danh mục các đối tượng không được bảo hộ với danh nghĩa sáng chế nhưng nếu đối tượng yêu cầu bảo hộ có đặc tính kĩ thuật và thực sự là một giải pháp kĩ thuật, nhằm giải quyết một vấn đề kĩ thuật bằng một phương tiện kĩ thuật để tạo ra một hiệu quả kĩ thuật thì nó có thể được bảo hộ với danh nghĩa sáng chế.”

Vậy trong trường hợp đối tượng yêu cầu bảo hộ có đặc tính kĩ thuật và thực sự là một giải pháp kĩ thuật thì có thể bảo hộ phần mềm máy tính với danh nghĩa sáng chế.

Tóm lại, sáng chế là sản phẩm trí tuệ rất có giá trị nên cần được bảo vệ. Có thể bảo hộ phần mềm máy tính bằng quyền tác giả hay cấp bằng sách chế nếu phần mềm máy tính đó đáp ứng được các yêu cầu như đã phân tích ở trên.