Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ là gì? Quy trình đăng ký

Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ là sự công nhận và bảo vệ của nhà nước đối với quyền sở hữu trí tuệ của tổ chức, cá nhân trên cơ sở bảo đảm hài hòa lợi ích của chủ sở hữu với lợi ích công cộng. Bài viết dưới đây, Văn phòng đăng ký bản quyền sẽ tư vấn khái quát cơ chế bảo hộ, thủ tục đăng ký độc quyền. 

1. Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ được hiểu sao cho đúng?

Chủ sở hữu có thể sử dụng các biện pháp hợp pháp để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của mình, như: biện pháp công nghiệp, yêu cầu chấm dứt hành vi xâm phạm, cải chính công khai,… Bên cạnh đó, chủ sở hữu có thể yêu cầu cơ quan chức năng xử lý bằng bằng biện pháp hành chính, dân sự và hình sự dựa trên mức độ vi phạm. Để được cơ quan nhà nước xử lý, cần nộp đơn khởi kiện tại Tòa án, hoặc gửi đơn yêu cầu xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đến các cơ quan có thẩm quyền. Cụ thể như sau:

• Hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp: Thanh tra Khoa học và Công nghệ;
• Hành vi xâm phạm quyền tác giả và quyền liên quan: Thanh tra Văn hoá, Thể thao và Du lịch;
• Hành vi xâm phạm đối với giống cây trồng: Thanh tra Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn;
• Cảnh sát điều tra tội phạm, Hải quan, Quản lý thị trường,…

2. Tìm hiểu cơ chế bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ 

Theo quy định pháp luật sở hữu trí tuệ hiện hành, để được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ cần đáp ứng điều kiện sau:

• Quyền tác giả: Được bảo hộ khi tác phẩm có tính nguyên gốc và được định hình dưới một hình thức vật chất nhất định;
• Quyền liên quan: Được pháp luật bảo hộ khi không gây phương hại đến quyền tác giả;
• Quyền sở hữu công nghiệp: Nhãn hiệu nổi tiếng, tên thương mại (bảo hộ trên cơ sở sử dụng); sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý (được bảo hộ dựa trên văn bằng bảo hộ); bí mật kinh doanh (bảo hộ trên cơ sở sử dụng và thực hiện việc bảo mật bí mật kinh doanh); chống cạnh tranh không lành mạnh (bảo hộ trên cơ sở hoạt động cạnh tranh trong kinh doanh);
• Quyền đối với giống cây trồng: Được bảo hộ dựa trên văn bằng bảo hộ.

3. Hướng dẫn cách đăng ký quyền sở hữu trí tuệ hiện nay

Đối với từng đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ sẽ có thủ tục đăng ký khác nhau. Tuy nhiên, về cơ bản thủ tục đăng ký như sau:

Bước 1: Lựa chọn đối tượng đăng ký

Cần xác định rõ đối tượng muốn đăng ký là gì? Đó có thể là một trong các loại sau:

• Quyền tác giả: Tác phẩm nghệ thuật, văn học, khoa học;
• Quyền liên quan: Cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa, chương trình phát sóng;
• Quyền sở hữu công nghiệp: Tên thương mại, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý, sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, bí mật kinh doanh;
• Quyền đối với vật liệu thu hoạch, vật liệu nhân giống.

Bước 2: Xác định cơ quan có thẩm quyền

Cần xác định chính xác nơi thực hiện thủ tục đăng ký tại đâu để được cấp văn bằng bảo hộ, cụ thể như sau:

• Quyền tác giả, quyền liên quan: Nộp tại Cục bản quyền tác giả;
• Quyền sở hữu công nghiệp: Nộp tại Cục Sở hữu trí tuệ;
• Quyền giống cây trồng: Nộp tại Cục trồng trọt.

Bước 3: Soạn thảo hồ sơ

Tùy từng đối tượng cụ thể mà sẽ yêu cầu bộ hồ sơ đăng ký bảo hộ khác nhau để cho phù hợp.

Bước 4: Nộp bộ hồ sơ bảo hộ và theo dõi kết quả

Nộp bộ hồ sơ cho cơ quan có thẩm quyền như đã đề cập ở trên. Sau khi Cục bản quyền tác giả, Cục sở hữu trí tuệ hoặc Cục trồng trọt tiếp nhận hồ sơ thì sẽ kiểm tra hồ sơ hợp lệ và đủ điều kiện bảo hộ không? Từ đó ra quyết định cấp văn bằng bảo hộ hoặc từ chối.