Tại sao viên chức không được thành lập doanh nghiệp?

1. Viên chức là ai?

Luật Viên chức năm 2010, sửa đổi, bổ sung năm 2019 quy định: “Viên chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật.”.

Đơn vị sự nghiệp công lập là tổ chức do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội thành lập dựa trên quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân và cung cấp dịch vụ công, phục vụ quản lý nhà nước.

Đơn vị sự nghiệp công lập gồm:

• Đơn vị sự nghiệp công lập được giao quyền tự chủ hoàn toàn về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, nhân sự, tài chính.
• Đơn vị sự nghiệp công lập chưa được giao quyền tự chủ hoàn toàn về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, nhân sự, tài chính.

Xem thêm: Đăng ký bản quyền logo online tiến hành như thế nào?

2. Quy định về quyền thành lập doanh nghiệp doanh nghiệp của viên chức

Điểm b, Khoản 2, Điều 17 Luật Doanh nghiệp 2020 về các trường hợp không được quyền thành lập công ty quy định như sau: “Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức”.

Theo khoản 3, Điều 14 Luật Viên chức quy định về hoạt động kinh doanh và làm việc ngoài giờ: “Được góp vốn nhưng không tham gia quản lý, điều hành công ty, hợp tác xã, bệnh tư, trường học tư và tổ chức nghiên cứu khoa học tư, trừ trường hợp pháp luật chuyên ngành có quy định khác”.

Bên cạnh đó, tại Điểm b, Điểm d, Khoản 2, Điều 20 Luật phòng chống tham nhũng 2020 cũng quy định người có chức vụ quyền hạn trong đơn vị, cơ quan, tổ chức không được phép làm những việc sau:

• Thành lập, tham gia quản lý điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã (trừ những trường hợp có quy định khác).
• Giữ chức vụ quản lý điều hành/thành lập doanh nghiệp, hợp tác xã thuộc lĩnh vực trước đây mà mình có trách nhiệm quản lý trong thời hạn nhất định theo quy định của Chính phủ.

Dựa trên những cơ sở này, ta có thể kết luận viên chức không được thành lập doanh nghiệp.

3. Tại sao viên chức không được thành lập doanh nghiệp?

Luật quy định viên chức không được thành lập, quản lý doanh nghiệp nhằm tránh tình trạng lạm quyền, tham nhũng có thể xảy ra. Nếu không có những quy định này thì các viên chức có khả năng sẽ vì mục đích tư lợi cá nhân mà đan xen quyền lực, chức vụ của mình vào hoạt động kinh doanh, gây xao nhãng trách nhiệm và có thể vi phạm pháp luật.

4. Viên chức thành lập doanh nghiệp bị xử phạt thế nào?

Theo Điều 29 Nghị định 50/2016/NĐ-CP vi phạm quy định về đăng ký người thành lập doanh nghiệp, theo đó:

Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

Đăng ký thành lập doanh nghiệp mà theo quy định của pháp luật không có quyền thành lập doanh nghiệp.

Không có quyền góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp nhưng vẫn thực hiện.

Biện pháp khắc phục hậu quả:

Buộc đăng ký thay đổi thành viên hoặc cổ đông đối với công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do tổ chức là chủ sở hữu, công ty cổ phần và công ty hợp danh đối với hành vi vi phạm quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều này.

Buộc thay đổi thành viên đối với tổ chức, cá nhân góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp theo quy định đối với hành vi vi phạm tại Điểm b Khoản 1 Điều này.

Như vậy, theo quy định thì viên chức không có quyền thành lập doanh nghiệp. Nếu các cá nhân này vẫn cố tình vi phạm thì sẽ bị phạt tiền từ 5.000.000 VNĐ đến 10.000.000 VNĐ và buộc phải khắc phục hậu quả nêu trên.

5. Đối với người thân của viên chức thì có quy định gì?

Căn cứ vào khoản 4, Điều 20 Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018 quy định đối sau đối với người đứng đầu và cấp phó của người đứng đầu cơ quan nhà nước:

• Cá nhân đó và vợ/chồng chỉ được góp vốn doanh nghiệp hoạt động ngoài phạm vi ngành nghề mà người đó trực tiếp quản lý.
• Không được bố trí vợ/chồng/bố mẹ/anh chị em ruột giữ chức vụ kế toán, thủ quỹ, thủ kho, quản lý nhân sự cho cơ quan mình hoặc giao dịch mua bán ký kết hợp đồng với cơ quan mình.
• Không để vợ chồng/bố mẹ/con cái kinh doanh trong phạm vi ngành nghề thuộc sự quản lý trực tiếp của bản thân.